Çocukta 4 Yaş Gelişim Özellikleri
4 çocuklarına karşı anne babanın tutumu, kişilik oluşumunda önemli rol
oynar. Bu yaşlarda çocukların hareketleri çok hızlanmıştır. Üç yaşındaki
sakinliğinin yerini sürekli koşarak hareket etme almıştır. Bu hareketlilik
sadece, 5 yaşına basıp aklı başında, kendine güven duygusuna sahip bir çocuğa
dönüşene kadar devam edecektir.
Dil gelişimi
- Kelime haznesi, ortalama 1500
sözcüğe ulaşmıştır. 4. Yaş boyunca bu rakam 2500’e ulaşacaktır. Bir
seferde sekiz kelimeyi birbirine bağlayarak, ayrıntılı hikayeler
anlatabilir.
- Anlatımları, yalnızca başından
geçmiş olaylara dair değil, aynı zamanda rüya ve imgeleriyle ilgili de
olacaktır.
- Konuşmasının çoğu gayet
açıktır. Bununla birlikte 5 yaş ortalarına kadar F, V, S ve Z sesleri hala
sıkıntı verebilir.
- Dil bilgisi hataları azalır.
- “Nasıl” ve “nerede”
sözcüklerini kullanarak sorular sorar ve hatta sizin pek çok “neden”
sorularınıza cevap verebilir.
- Bir kısmı doğru, bir kısmı
hayal ürünü uzun öyküler anlatırlar.
- Şarkı, tekerleme söylemek,
duydukları şeyleri tekrar etmek gibi alışkanlıklar oluşur.
Sosyal gelişim
- Yaşıtlarıyla oyun oynamaktan ve
masal dinlemekten çok keyif alırlar.
- Arkadaşlarıyla düzenli olarak
iletişim kurar. Hatta bir “en iyi arkadaş” seçmiş olabilir. Genellikle-
fakat her zaman değil- seçilen çocuk aynı cinsiyetten olacaktır.
- Yaşıtlarıyla genelde
patronculuk oynarlar ama arkadaşlarının ne istediğini anlamadıklarında
konuşmak yerine bağırıp tepinmeyi tercih ederler.
- Çocuğunuzun arkadaşları, onun
davranışı üzerinde gerçek bir etkiye sahip olmaya başlayacaktır.
- Basit kuralları anlar ve grup
içinde oynarken genellikle onlara itaat eder.
- Gerçek hayatı taklide dayanan
oyunlar daha karmaşıklaşır.
Duygusal gelişim
- Çocuğunuzun hayal dünyası
oldukça aktif olmaya devam edecektir. Gerçek ile hayali olanı ayırt etme
yeteneği önemli ölçüde artar.
- Duyguları ve
çevrelerindekilerin duygusal ihtiyaçlarını anmaya başlar
- Kendine güvenleri artar.
İnsanların gözlerine bakar ve dinlemelerini ister.
- Cinselliğin daha çok farkında
olmaya başlar. Kızlar ve erkekler arasındaki farklılıklar hakkında sorular
sormaya başlayabilir, cinsel bölgelerini inceleyebilir ve diğer çocukların
özel bölgeleri hakkında merakını ifade edebilir.
- Anne babalarını kıskanma
eğiliminde olabilirler.
Fiziksel gelişim
- Dört yaş çocuğunuz bu yıl
ortalama 2 kilo alacak ve 5 cm uzayacaktır.
- Yüz hatları daha belirgin
olacaktır.
- Bu yaşlarda çocukların
hareketleri çok hızlanmıştır. Üç yaşındaki sakinliğinin yerini sürekli
koşarak hareket etme almıştır.
- Koordinasyon ve dengesi,
yetişkin birisininkine benzer olacaktır. Ayak parmağının ucunda durabilir,
tek ayağı ile zıplayabilir ve takla atabilir.
- Fırlatma, tutma, sektirme gibi
top oyunları oynayabilirler.
- Diş fırçalama, giyinme,
ayakkabı bağlama gibi eylemler anne babanın ufak yardımlarıyla
başarılabilir.
- Kısa bir mesafeyi bir çizgi
üzerinde gidebilir, üç tekerlekli bisiklete binebilirler.
- Yılın sonuna doğru, muhtemelen
basit geometrik şekilleri kopyalayabilecek, bazı harfleri yazabilecek, bir
boya fırçası ile boyama yapabildiği gibi, kesme ve yapıştırma da
yapabilecektir.
Disiplin
- Onunla ne yaptığını, nereye
gittiği, neler gördüğünü konuşun. Sizinle konuşurken onu ilgiyle dinleyin
ve konuşmayı monologa döndürmeyin.
- Onlara öfkeleriyle başa
çıkmalarında ve başkaları ya da kendilerine zarar vermeyecek şekilde
öfkelerini ifade etmelerinde yardımcı olmak önemli. Aynı zamanda ona,
negatif enerjisini aktarabileceği uygun bir yer sağlayabilirsiniz.
Örneğin, minyatür bir yumruklama kum torbası…
- Çocuğunuzun oyundan keyif
alması için değişik bir ortam yaratmanız, bölünmeyecek bir zaman
ayarlamanız ve ona yol göstermeniz gerekir.
- Sosyal becerilerini geliştirmeye
çalışın, sınıf dışında bir iki sınıf arkadaşını bir araya getirecek oyun
zamanları düzenleyin.
- Çocuğunuzun televizyon
izlemesini dikkatle takip edin. Uygun şekilde kullanıldığı takdirde,
televizyon iyi bir eğitim aracı olabilir. Ama televizyonun yanlış şekilde
izlenmesi, çocuğunuza zararlı olabilir.
- Bu yaşlarda gruplama yapmayı
öğrenmiş olacağından birlikte şekillerine, renklerine, boyutlarına göre
objeleri gruplandırma oyunları oynayın.
- Çocuklar kendilerine çok
güveniyormuş gibi dursalar da ailelerinin onları desteklemeyeceği
korkusunu hep taşırlar. Bu sebeple anne-babalarının onlar için en
güvenilir kişiler olduklarını bilmeye ihtiyaçları vardır.
Mother and Baby ve Psikolog Ayben Ertem’in yazılarından derlenerek hazırlanmıştır.